Một trong những yếu tố ảnh hưởng tới tính căng mịn trẻ chung của làn da, cũng như khả năng ngậm nước của da phụ thuộc nhiều vào cấu trúc nền – ma trận ngoại bào của da. Hôm nay hãy dành 3 phút cùng Hello!Pháiđẹp khám phá rõ hơn về thành phần chiếm tới 90% cấu trúc da này nhé!
Cấu trúc nền, ma trận ngoại bào là gì?
Trong ngành sinh học tế bào, sinh học phân tử, thuật ngữ extracellular matrix hay còn gọi là ma trận ngoại bào hay cấu trúc nền ECM, có nghĩa là “bên ngoài tế bào”, cụ thể là nằm bên ngoài.
Trong sinh học tế bào, sinh học phân tử và các lĩnh vực liên quan, extracellular trong thuật ngữ extracellular matrix (gọi là cấu trúc nền ECM – hay ma trận ngoại bào) có nghĩa là “bên ngoài tế bào”. Cấu trúc nền này thường nằm bên ngoài màng plasma của tế bào, từ đó phân biệt với nội bào(intracellular) bên trong tế bào.
Vai trò quan trọng của cấu trúc nền là nhằm nâng đỡ các tế bào xung quanh và hỗ trợ quá trình sinh hóa của tế bào, vì cơ thể con người có rất nhiều cơ quan khác nháu được tiến hóa độc lập nên mỗi cơ quan lại có một ECM khác nhau. Có thể kể đến bao gồm cấu trúc nền của da, cấu trúc nền của xương, cấu trúc nền của cơ…
Bài viết ngày hôm nay chúng ta sẽ nhắc tới cấu trúc nền của da – hay ma trận ngoại bào, môi trường xung quanh các tế bào da.
Theo các nghiên cứu, cấu trúc nền của da là cấu trúc lớn nhất, bao phủ khắp cơ thể, với các protein dạng sợi và proteoglycans, cụ thể:
Collagen
Đây là thành phần chiếm tới 70% trọng lượng của da, mà chủ yếu là Collagen type 1 Là những sợi thẳng, không phân nhánh được tạo ra bởi chuỗi polypeptid với 20 loại acid amin khác nhau, chủ yếu là glycin và argenin xoắn nhiều lớp với nhau.
Collagen là chất liệu quan trọng nhất trong cấu trúc nền của da, chống đỡ cấu trúc da, giúp các tế bào mới có thể hoạt động, giữ da săn mịn, vững chắc trước những tác động của các tác động vật lý và làm lành các vết thương
Collagen được tạo thành từ nguyên bào sợi và bi phá hủy bởi men collagenase.
Elastin
Là một thành phần quan trọng không kém cấu tạo lên làn da, còn được gọi là sợi đàn hồi, là một loại protein, với thành phần chủ yếu cũng là những axit amin nhỏ hơn như glyxin, valin, alanine và proline.
Đặc tính của Elastin trong mô liên kết là đàn hồi rất tốt và cho phép nhiều mô trong cơ thể tiếp tục hình dạng của chúng sau khi kéo dài hoặc co lại. Trong cấu trúc nền của da Elastin giúp da trở lại vị trí ban đầu khi bị chọc hoặc bị chèn ép.
Tương tự Elastin được tạo thành từ nguyên bào sợi.
Glycosaminoglycans(GAGs)
Đây là một nhóm các chất liên quan đến khả năng hấp thụ nước của da (các chất humectant), nằm trong cấu trúc nền của da, hyrat hóa cho bằng cách hút nước từ môi trường và trong cơ thể vào lớp nền của da.
Các thành phần quan trọng: Hyaluronic aicd, Chondroitin Sulfate, Kern Sulfatte, Dermatan Sulfate, Heparin Sulfate, Heparin, đa phần cũng được hình thành từ nguyên bào sợi.
Với khả năng này, các phân tử Glycosaminoglycans cùng với nước sẽ tạo thành một chất gel, được gọi là hợp chất nền, giúp lấp đầy không gian giữa các sợi collagen, elastin, từ đó hỗ trợ các sợi protein này ở trạng thái cân bằng nhất.
Trong cấu trúc nền, những Glycosaminoglycans có thể gắn kết với nhau, bám vào Protein lõi tạo thành một loại Glycoprotein có tên là Proteoglycan.
Fibronectin và Laminin
Là những chất gắn kết, giúp gắn kết các thành phần trong cấu trúc nền của da như collagen, elastin Glycosaminoglycans, proteoglycans với tế bào.
Đồng thời những chất này còn có tác dụng gắn kết tiểu cầu trong quá trình đông máu và hỗ trợ cho việc việc di chuyển của tế bào da trong quá trình làm lành vết thương.
Với thành phần là những sợi và chất liên kết cấu trúc nền của da tạo thành một kết cấu vững chắc, nâng đỡ toàn bộ cấu trúc da, giúp các tế bào da có không gian phát triển, đồng thời quyết định khả năng đan hồi, sự săn chắc của da.
Đồng thời cấu trúc nền của da còn góp phần quan trọng trong quá trình tái tạo những vùng da bị tổn thương, duy trì độ ẩm cho da, ngăn ngừa khô dạ, hạn chế sự hình thành nếp nhăn, vết chân chim, sạm và nám.
Các yếu tố ảnh hưởng đến Cấu trúc nền của da
Tia UV trong ánh nắng mặt trời
Bức xạ tia cực tím UVA trong ánh nắng mặt trời có khả năng xuyên thấu mạnh mẽ, qua tầng khí quyển, mây, thủy tinh thông thường, quần áo bảo hộ và cả trong bóng râm. Cũng vì khả năng xuyên thấu này UVA có thể chạm tới được lớp hạ bì của da.
Khi tiếp xúc với lớp hạ bì, UVA kích thích sản sinh ra men MMPs – Matrix Metalloproteinases (men được sinh da khi tiếp xúc với tia tử ngoại hoặc viêm) hay men phá hủy cấu trúc nền, làm teo, đứt cấu trức collagen dạng sợi, khiến collagen, elastin bị đứt và cuộn lại trở thành những khối vô hình, khiến da trở nên nhăn, chùng, nhão, chảy xệ.
Không chỉ có vậy, men MMPs còn ngăn cản nguyên bào sợi sản sinh collagen và elastin, khiến cấu trúc nền càng khó phục hồi.
Lão hóa tự nhiên của cơ thể
Đây là vấn đề mà bất cứ người nào cũng cần phải đối diện, đặc biệt là ở phụ nữ.
Theo nghiên cứu sau tuổi 25, cứ mỗi năm làn da của chúng ta lại mất đi 1% collagen, cùng với đó là sự suy giảm hoạt động của hệ trục não bộ – tuyến yên – buồng trứng khiến nồng độ hormone estrogen có xu hướng bắt đầu giảm.
Cùng với đó, càng có tuổi lượng gốc tự do trong cơ thể càng lớn, tấn công các bộ phận, tròn đó có những tế bào da, nguyên bào sợi, và cả những thành phần trong cấu trúc nền.
Đồng thời sự lão hóa của cơ thể còn gây suy giảm sức khỏe tổng thể, suy giảm chức năng sinh lý đặc biệt là sự giảm sút về khả năng tổng hợp cùng tốc độ tuần hoàn khiến sự vận chuyển dinh dưỡng bị giảm sút, gây ảnh hưởng lớn tới hoạt động của cấu trúc nền.
Biểu hiện dễ thấy nhất của lão hóa da là da trở nên xỉn màu, kém hồng hào, giảm mức độ săn chắc, khả năng cấp nước và giữ nước giảm, khiến da khô, bong tróc, nám sạm nhanh chóng xuất hiện.
Hóa chất độc hại và gốc tự do
Các hóa chất độc hại có trong thuốc lá, rượu bia, mỹ phẩm, ô nhiễm môi trường khi xâm nhập vào cơ thể sẽ sản sinh ra những chất độc hại được gọi là gốc tự do Reactive Oxygen Species (ROS), là những phân tử oxy nguy hiểm có khả năng tấn công và phản ứng với các phân tử tế bào ổn định da, ảnh hưởng đến liên kết giữa các collagen và elastin, giảm dần khả năng đàn hồi và tự phục hội của da.
Lo âu – Stress
Khi căng thẳng cơ thể con người sẽ sản sinh ra một lượng lớn cortisol – hormone gây stress, hormone này còn phá vỡ cấu trúc protein dạng sợi, khiến chúng đứt gãy phá vỡ sự cân bằng của cấu trúc nền, kéo theo nhiều vấn đề như da kém săn chắc, kém đàn hồi và tình trạng da khô, xỉn màu và xù xì.
Đây là lý do vì sao khi lo âu da bạn có xu hướng trở nên xỉn màu, xù xì, kém săn chắc.
Dinh dưỡng không phù hợp
Sự tổng hợp các thành phần như collagen, elastin, GAGs cần sự tham gia của rất nhiều thành phần, từ protein đến các khoáng chất, vitamin. Bởi vậy, nếu cơ thể bạn không được cung dinh dưỡng một cách cân bằng và hợp lý cũng khiến quá trình này bị đình trệ, khiến khả năng tái tạo và phục hồi của chậm lại.
Bên cạnh đó, rất nhiều chất, mà điển hình là Glucose (đường) , mặc dù đóng vai trò quan trọng trong việc cung cấp năng lượng cho tế bào nhưng cũng phản ứng với các protein, bao gồm cả collagen và elastin của da, hình thành Advanced Glycation End-products (AGEs – Sản phẩm glycat hóa bền vững),phá hủy cấu trúc nền của da, dẫn đến lão hóa và rất nhiều nguy cơ khác với cơ thể.
Và ngược lại, bạn hoàn toàn có thể trung hòa các gốc tự do của cơ thể bằng cách bổ sung những thực phẩm giàu chất chống oxy hóa như Vitamin A, Vitamin C, Vitamin E, Curcumin…
>> Xem thêm: TOP 9 hoạt chất và thực phẩm giàu chất chống oxy hóa nhất trong tự nhiên
Quy trình chăm sóc da hàng ngày
Một lượng lớn gốc tự do trên da, ảnh hưởng trực tiếp đến cấu trúc nền của da được sinh ra do ánh nắng mặt trời. Bởi vậy một quy trình chăm sóc da đúng cách sẽ giúp bảo vệ tối đa và giảm thiểu sự lão hóa của da:
– Bổ sung các sản phẩm có thành phần chống oxy hóa cho da hiệu quả như axit L-ascorbic (Vitamin C), Vitamin A (Retinol/ Tretinoin), Curcumin, Niacinamide.
– Dưỡng ẩm hiệu quả, ngăn chặn tình trạng mất nước của da với Hyaluronic aicd, Glycerin và các chất dưỡng ẩm khác.
– Và quan trọng, chính là sử dụng các sản phẩm kem chống nắng với thành phần và chỉ số chống nắng phù hợp với loại da của bạn.
Đến đây hi vọng bài viết đã giúp bạn hiểu về một trong những thành phần quan trọng nhất trong cấu trúc da, xây dựng kiến thức nền tảng để tìm hiểu những phương pháp làm đẹp khác.
Còn rất nhiều thông tin bổ ích khác về làm đẹp khoa học đang chờ đợi bạn khám phá, đừng quên theo dõi Fanpage của Hello!Pháđẹp và cùng share để lan tỏa kiến thức bổ ích để mỗi phụ nữ Việt trẻ hơn, đẹp hơn và tự tin hơn mỗi ngày nhé!
